Overal in Vlaanderen, en bij uitbreiding West-Europa, kent het katholieke geloof een terugval. Het aantal kerkgangers neemt af. Vlaams Belang is een niet-confessionele partij dus we mengen ons niet in het debat over het waarom. Bepaalde gevolgen van de leegloop van onze kerken gaan ons daarentegen wel aan. Neem nu de mogelijk toekomstige leegstand van de kerk van Dorne.

De evolutie van de kerkelijke betrokkenheid van de Vlamingen zit in een negatieve spiraal. Jaak Billiet, Koen Abts & Marc Swyngedouw, als academici verbonden aan de Katholieke Universiteit van Leuven, publiceerden enkele jaren geleden al een interessant onderzoeksrapport over de materie. De kerkelijkheid in Vlaanderen daalt en daarmee ook het vertrouwen zelf in de Kerk als instituut. Het aandeel kerkse katholieken (zij die nog de eucharistie vieren) wordt almaar kleiner is hun conclusie. Zij meten een terugval van net geen 40% in 1999 tot ongeveer 28% in 2010. Evolutie die zich sedertdien heeft verdergezet met als gevolg alsmaar legere kerken.

Samenvoeging parochies Opoeteren & Dorne

In Kerk & Leven, ook wel bekend als het parochieblad, werd afgelopen zomer een artikel gepubliceerd over het samensmelten van de parochies van Dorne en Opoeteren. Daarin stond dat per bisschoppelijk decreet op 6 augustus 2024 door bisschop Patrick Hoogmartens beslist werd de parochie Sint-Donatus van Dorne op te heffen en samen te voegen met de parochie Sint-Dionysius van Opoeteren. Het onderwerp kwam ook aan bod op pagina 35 van nummer 41 van Utersjank, het magazine van de heemkundige kring van Opoeteren. Het teruggelopen kerkbezoek enerzijds en het moeilijk vinden van voldoende mensen om de eucharistievieringen te ondersteunen en de kerken te onderhouden anderzijds zijn de hoofdredenen.

Gemeente moet advies geven

Het is gebruikelijk dat de gemeente verzocht wordt advies te geven. Immers, betrokken kerken liggen op ons grondgebied en de beherende kerkfabrieken maken voorwerp uit van gemeentelijk beleid. Op de gemeenteraad van 23 november 2024 kwam dan ook aan bod dat het Vlaams agentschap Binnenlands Bestuur de gemeente verzocht om binnen vier maanden na haar kennisgeving (dd. 02/09/2024) een advies te bezorgen over de opheffing van de parochie van Dorne en de samenvoeging met die van Opoeteren. Onder impuls van de vorige meerderheid werd door de gemeenteraad beslist een gunstig advies te verlenen. Evenwel met enkele technisch financiële vragen. De CD&V fractie, van huidig burgemeester Haeldermans, onthield zich toen. Opmerkelijk, want na de verkiezingen, en dus nadat al geweten was dat CD&V mee ging moeten beslissen.

Erfgoed

Een aanvraag tot opheffing en samenvoeging van parochies dient te geschieden overeenkomstig artikel 37 van het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021. Het is de Vlaamse regering die de samenvoeging erkent op basis van ‘een voorstel van een representatief orgaan’. In casu worden gemeentebesturen betrokken bij samenvoegingen van parochies op hun grondgebied. Wars van ideologie weten alle partijen wel dat ze hun zegje moeten doen over de toekomst van de kerken. Ter linkerzijde zullen sommigen wel al dromen er moskeeën van te maken, maar ter realistische zijde weet men dat het bovenal erfgoed is dat in stand moet gehouden worden. Er gaat nog altijd veel geld om in de kerkfabrieken. Specifiek voor Dorne is er bijvoorbeeld sprake van een investeringstekort dat overgedragen zal worden naar Opoeteren. Onze gemeente is al langer een facilitator van de fusiegesprekken tussen de verschillende kerkfabrieken.

Nog geen publicatie staatsblad

Het is nu wachten op een ministerieel besluit in het Staatsblad om de samenvoeging te bekrachtigen. Tot nader order zijn de parochies van Dorne en Opoeteren in lopende zaken. Eens de samenvoeging een feit kan de kerk van Dorne onttrokken worden aan erediensten. De oude Sint-Donatuskerk te Dorne langs de Weg naar As is reeds langer buiten gebruik maar in de nieuwe vinden nog altijd erediensten plaats. Dit in beurtrol met de kerk van Voorshoven. Het stilvallen van de werking in de kerk zelf is niet zonder gevolgen voor onze gemeente.

CD&V steunde positief advies tot samenvoeging niet

Omdat sedert 23 november 2024 de zaak niet meer aan bod is gekomen op de gemeenteraad maar we ondertussen wel met een nieuwe burgemeester zitten leek het onze fractie aangewezen het dossier ter sprake te brengen op de gemeenteraad van 31 maart 2025. Met de burgemeesterswissel kwam er namelijk ook een wissel in de standpunten. Tollenaere lag niet echt wakker van het dossier, dat er een fusie zou komen vond hij opperbest. Ook als dat tot gevolg had dat een kerk leeg zou komen te staan. Maar, nogmaals, de fractie van de huidige burgemeester ondersteunde een positief advies om de parochies samen te voegen uitdrukkelijk niet. Gemeten ten opzichte van de inbedding van CD&V in de betrokken parochies zonder twijfel een interessant gegeven. Weten zij dingen die wij niet weten?

Wat zal er worden van de kerk van Dorne?

Ons gemeenteraadslid, en inwoner van Dorne, Frank Paumen stelde de nodige vragen op de gemeenteraad. Of er al nieuws was van het ministerieel besluit, hoe het zat met het investeringstekort, of de kerk nu ook effectief onttrokken zal worden aan erediensten, of ze een nieuwe bestemming krijgt en vooral wat de plannen van de nieuwe meerderheid zijn. Met zijn vragen zorgde Paumen er alvast voor dat bekendste werkloze van het schepencollege, met name Raf Didden, geactiveerd werd. Omdat het zijn bevoegdheid is moest hij dus wel een en ander (laten) opzoeken. En verdorie nog zelf antwoorden over komen geven op de gemeenteraad ook.

Nog geen publicatie staatsblad

Laat ons beginnen bij het begin, er is vooralsnog geen fusie gepubliceerd in het staatsblad, wat maakt dat ze er de jure dus ook nog niet is. Vanaf die publicatie er is krijgt het bisdom 3 maanden om de kerk te ontwijden. Hierna kunnen er dus geen erediensten meer kunnen plaatsgrijpen. De Kerkelijke functie komt dan te vervallen. Maar de infrastructuur blijft wel natuurlijk. En die blijft significant aanwezig in het centrum van Dorne. Wat ook de invulling moge zijn of worden van de kerkelijk gebouwen van Dorne, het is belangrijk voor de inwoners.

€79.000 tekort

Een heikel punt in het debat over de fusie was dus het investeringstekort dat gemeld werd op de gemeenteraad van 23 november 2024. Het zou gaan om €79.000. Toch wel een aanzienlijk bedrag. Schepen Didden heeft dit tegen het licht laten houden waaruit gebleken is dat er een probleem in de berekening zit en er nog maar een tekort is van €29.000. Maar, omdat de parochie sinds de aankondiging van de bisschop op 6 augustus 2024 in lopende zaken is, kan men ook niets meer verbeteren aan de financiën. Wat maakt dat we dit dus moeten blijven opvolgen. 

Nieuwe meerderheid moet dringend met plan komen

En dan komt het. De nieuwe meerderheid met CD&V verwijst voor de toekomst naar het kerkenbeleidsplan van de vorige meerderheid van september 2024. Er moet nog een nieuw plan komen. Te agenderen op de gemeenteraad van april of mei 2025. Wat de visie is van de CD&V daarin, waar ze heen willen en hoe? Dat vertelde Didden niet. Typisch. Hij heeft geen visie. Zijn burgemeester gaat die nog snel moeten uittekenen want ze hebben maar 6 maanden om zelf een kerkenbeleidsplan te maken. De leegloop zal tegen dan wel zeker niet gekeerd zijn. Wat men in de toekomst met de kerken gaat doen moet dus weloverwogen worden. En als ze daar nu nog over moeten gaan nadenken…