Met zijn paasakkoord onderstreepte De Wever op 12 april zijn intentie om de werkloosheid in de tijd te beperken. Niet dat het morgen al zo ver is, maar we weten nu wel een beetje beter waar De Wever heen wil. Voor ons als lokale afdeling wordt dit een belangrijk dossier want de vrees bestaat dat door deze maatregel het OCMW meer klanten zal krijgen…

Heeft iemand van onze lieve (we kunnen niet voorstellen dat er andere zijn) lezers al de tijd genomen om het zogenaamde Paasakkoord van de regering De Wever door te nemen? Voor zij die dat nog niet gedaan hebben kunnen we bij deze al verklappen dat het niet gaat over een levering paaseieren met een vleugje PFAS. Neen, het Paasakkoord is een verlengstuk van het regeerakkoord waarbij de regering een poging onderneemt om “verschillende hervormingen van het federale regeerakkoord om te zetten in concrete maatregelen”.

Omdat het regeerakkoord nog niet af was

Niet dat het Paasakkoord zo concreet is dat het morgen al allemaal wet is. Neen, er zal nog wel wat water door de Maas stromen voor het zover is. Met ons slecht karakter zien we het Paasakkoord van De Wever vooral als verlengstuk van het regeerakkoord. En als we ons echt slecht karakter laten spreken dan is het paasakkoord het akkoord waarmee De Wever verder werkt aan alles dat nog niet af was toen het laatste fluitsignaal van de regeringsonderhandelingen weerklonk. Neem nu bijvoorbeeld het leger dat meer geld ging krijgen. Bij het aantreden van de regering was er al de intentie om zulks te doen, maar in kannen en kruiken was dat nog lang niet! De centjes lagen nog niet op tafel! Daar moest nog een hartig woordje over gesproken worden, daar moesten nog wat Verhofstadtiaanse trucs voor uitgehaald worden. Om maar te zeggen dat de waarde van elk regeerakkoord ook meteen relatief is.

Natuurlijk een communautair dossier

Het is wat het is beste mensen. In ieder geval, één van dé manieren waarop De Wever & co willen besparen is middels het beperken van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd. Liefst 1,9 miljard euro wil De Wever tegen 2029 ermee besparen. En ja, het moet gezegd, dat is het meest communautair beladen dossier wat deze regering zal behandelen. Je moet al blind, doof en stom tegelijk zijn om niet te weten dat er veel meer werklozen in Wallonië zijn dan in Vlaanderen. In vergelijking met Wallonië en Brussel is men in Vlaanderen omzeggens niet werkloos. Zo zouden in het in inwonersaantal grootste gewest, het Vlaamse, 26.866 mensen hun uitkering kunnen verliezen tegenover maar liefst 46.199 in het veel minder bevolkte Wallonië! Bij de 26.656 Brusselaars houden we een slag onder de arm door ‘Brusselaar’ tussen aanhalingstekens te plaatsen. U weet ook wel dat niet iedere Brusselse werkloze een echte ‘ket’ is.

Voorzichtig omspringen met ons dierbaar sociaal vangnet

U weet ook dat een loopbaan opbouwen in de werkloosheid evenmin volgens onze partij de bedoeling kan zijn. Levenslang doppen om te doppen is ook met ons niet aan de orde. Een werkloosheidsuitkering is een vangnet. En wat ons dus evenmin eeuwigdurend maar zeker ook niet voor de hele verzamelde wereld. Neen, het hoort in de eerste plaats een vangnet te zijn voor de nakomelingen van de mensen die er met hun bloed, zweet en tranen er hard voor gewerkt hebben om onze mensen zulk een vangnet te geven. En dat deden ze niet, en nooit, vanuit een globaal, doch altijd vanuit een nationaal perspectief. Mocht er daar iemand aan twijfelen. Daarvoor is het vangnet sowieso te klein. Het zou ons eigenlijk ook vooral veel te dierbaar moeten zijn om het verkwanselen.

Wij zijn geen hardvochtige liberalen

Neemt niet weg dat onze partij kritisch blijft bij de manier waarop de werkloosheid in de tijd uiteindelijk beperkt wordt. We zullen dat debat in het parlement met veel plezier ten gronde voeren. Ook natuurlijk om er op te hameren dat niet iedereen die werkloos werd, en het vervolgens ook lang blijft, per definitie van slechte wil is. Er zijn best wel wat mensen die lang in de werkloosheid zitten om de meest diverse redenen die in de verste verte niets met profiteren te maken hebben. Ondanks dat er wel degelijk profiteurs tussen zitten is dat toch iets wat best niet uit het oog verloren wordt. Wij zijn dan ook geen hardvochtige liberalen zoals bij de N-VA.

Lokaal bestuur kan het oplossen

We proberen wel realistisch te zijn bij dit alles. Niet iedereen die morgen door De Wever uit de werkloosheid wordt gegooid heeft overmorgen een baan. Het is een kwestie van tijd voor veel van de mensen die zonder werkloosheidsuitkering vallen naar een ander vangnet transfereren. Hetzij ziekenkas of OCWM om het op zijn plat te zeggen. En dat weet de regering ook wel want ze voorzien meteen bij hun besparing een enveloppe van maar liefst 527 miljoen euro om de gemeenten te ondersteunen. De regering rekent zich volgens ons wat te gemakkelijk rijk. Tof als ze effectief zoveel besparen, maar eerst zien en dan geloven. De regering gaat er zelf van uit dat maar 1 op 3 zou doorstromen naar het OCMW. Op haar voorpagina schrijft De Standaard op 20 maart 2025 dat 100.000 mensen hun uitkering zouden verliezen door de maatregel, dat wil zeggen dat regering zelf denkt dat er daarvan 33.333 richting OCMW zullen trekken. Dat is veel, en misschien zelfs een onderschatting. 

VVSG zeer bezorgd over extra druk op Vlaamse OCMW’s.

Het kan dus goed zijn dat de OCMW’s uiteindelijk meer geld nodig gaan hebben om de beperking van de werkloosheid in de tijd op te vangen. Wim Dries, burgemeester van Genk en voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten is het wat dat betreft zeer bezorgd. Hij becijferde voor Radio 2 Limburg op 15 april 2025 dat de maatregel alleen al voor zijn stad Genk een miljoen extra zou kosten. Dat is veel geld natuurlijk. En het is niet alleen dat. Hij denkt ook dat zijn gemeente 3 extra ambtenaren in dienst zal moeten nemen om de toestroom aan te kunnen. Voor een CD&V’er is Dries zelfs behoorlijk scherp in zijn betoog. Hij zegt onomwonden dat de OCMW’s vandaag al onder immense druk staan omwille van de toestroom van vluchtelingen, meer bepaald Oekraïners. Exact zoals het hier bij ons ook is…

Sterke economie is voorwaarde voor succes

Alles valt of staat met verschillende zaken. De belangrijkste daarvan is natuurlijk de economische conjunctuur. Als bijvoorbeeld onze EU-fielen zich nog veel gaan meten met het krachtigere Amerika kunnen we morgen wel eens aan het kortste eind trekken en een paar harde economische slagen moeten incasseren met meer werkloosheid tot gevolg. En het valt nog te bezien of een beperking van de werkloosheid in de tijd houdbaar blijft bij hogere werkloosheid? Je kunt mensen moeilijk straffen als er echt geen jobs te vinden zijn. Een ander aandachtspuntje is in hoeverre de betrokken instanties ook effectief bij machte zijn om de zaken grondig op te volgen. We kunnen ons moeilijk voorstellen dat ze bij ons dierbaar VDAB plots zo een grote tand kunnen bijsteken dat ze van vandaag op morgen wel alle langdurig werklozen aan een baan kunnen helpen.

Kan ons OCMW dit aan?

We vrezen dan ook dat het allemaal net dat ietsje moeilijker zal gaan als De Wever & co denken en dat er wel veel mensen zullen doorstromen naar de andere vangnetten zoals bijvoorbeeld het leefloonstelsel. Alleen, wij beschikken op dit moment niet over de laatste cijfers noch over de kennis of onze sociale diensten klaar zijn voor de beperking van de werkloosheid in de tijd. Volgens VRT komt 0,24% van de bevolking in aanmerking om zijn of haar uitkering te verliezen. Alles samen goed voor 63-tal personen. Dat is veel en niet veel. Maak je de vergelijking met het totale aantal leefloners dan gaat het hier over 75% van de huidige populatie die, hypothetisch, zou kunnen doorstromen naar dit stelsel.

Gemeente moet zich hoe dan ook voorbereiden

Best dus dat we als gemeente op voorhand goed in kaart brengen wat een eventuele beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd kan betekenen voor ons. We zitten alhier nu al met een mooi aantal leefloners. Als daar morgen 75% bijkomt is dat hoe dan ook een zware dobber. Direct kost dat geld, indirect ook want een gemeente moet ook middelen vrijmaken om al die dossiers op te volgen. En bij onze sociale diensten hebben ze het nu al zo druk. De dienstverlening handhaven is geen evidentie… We gaan het dossier dus met veel plezier op tafel gooien op de raad van maatschappelijk welzijn op 28 april. Onze gemeente moet voorbereid zijn!